Montgenèvre: van Hannibal en Caesar tot ultra modern skidorp

Rogier op 01 december 2019· 24 reacties

Tijdens de eerste internationale skiedstrijden in 1907
Tijdens de eerste internationale skiedstrijden in 1907

Franse skigebieden zijn volgens velen niet authentiek. Daar zit een kern van waarheid in want natuurlijk heb je in Frankrijk aardig wat planmatige skigebieden. Er is echter ook een skigebied waar niemand minder dan Hannibal, Julius Caesar en Napoleon Bonaparte langs zijn gekomen. Dit gebied is het oudste Franse skigebied en één van de oudste skigebieden ter wereld. Ik neem jullie mee in de bewogen geschiedenis van het grensdorpje Montgenèvre.

Hannibal op doortocht in Montgenèvre

Er bestaat enige onzekerheid over de passage van Hannibal door de Alpen. Ondanks dat er duizenden boeken zijn geschreven over deze expeditie (door specialisten en fantasten) zijn er weinig harde bewijzen hoe Hannibal precies dit gebergte geslecht heeft. Alhoewel een passage door het stroomgebied van de Durance is uitgesloten, is een traverse via de Col de Montgenèvre dat zeker niet. De kans is zelfs vrij aannemelijk dat hij deze col heeft genomen. Naast militaire uitrusting uit de oudheid is er namelijk een olifantenslagtand gevonden nabij Sestrière. Helaas werd deze vondst gedaan tijdens de Tweede Wereldoorlog en is er weinig zorgvuldig omgesprongen met dit bewijs. Deze Alpentraverse van Hannibal is een bijzondere tactische keuze geweest omdat deze waarschijnlijk tussen de 3.000 en 20.000 manschappen het leven heeft gekost. Na de Alpen waren zijn manschappen verzwakt door de kou en honger. En eenmaal in de Po-vlakte stuitte ze vrijwel meteen op hevige tegenstand van hun vijanden.

Hannibal kijkt Italië in vanuit de Alpen door Francisco de Goya 1777. Was dit Montgenèvre?
Hannibal kijkt Italië in vanuit de Alpen door Francisco de Goya 1777. Was dit Montgenèvre?

Romeinse tijd: Via Domitia

In de Romeinse tijd was de Mont Genèvre een van de Alpenovergangen van de Via Domitia, de Romeinse weg die van het huidige ItalIië naar Spanje loopt. Deze weg werd rond 118 voor Christus in gebruik genomen. De Romeinen kwamen via de Col de Montgenèvre het huidige Frankrijk binnen. Daarmee is dit de oudste Romeinse weg die in Frankrijk ligt. Vooral onder de Col de Montgenèvre, in de Val Durance, zijn nog veel sporen te vinden van deze oude weg. Hele stukken hebben de tand des tijds goed doorstaan. De weg maakte het voor de Romeinen mogelijk om militaire troepen naar de nieuwe Romeinse steden te sturen. In 58 voor Christus komt niemand minder dan Julius Caesar over de Col de Montgenèvre om Gaulle te bezoeken.

Bijzonder geologisch verschijnsel
In de winter is Montgenèvre natuurlijk een populair skigebied maar ook in de zomer komen er busladingen vol richting dit grensdorp. Een deel om te golfen, nog meer om te mountainbiken (echte aanrader) en er komen vele bussen vol met geologiestudenten om de bijzondere rotsen van dit gebied te bekijken. Want boven de bron van de Durance, die in dit gebied ontspringt, liggen verschillende bergtoppen die bijzonder zijn. De Mont Chenaillet bijvoorbeeld heeft geologen jarenlang beziggehouden. Deze berg bestaat uit zogenaamde Pillow-lavas. Ooit was dit een onderzeese vulkaan. De Mont Chenaillet is een souvenir van een oceaan van 155 miljoen geleden die is weggedrukt bij de vorming van de Alpen.

Platgebrand door de Duc de Savoie

In 1155 werd Montgenèvre ingelijfd in de Dauphine. Buiten wat politieke en administratieve veranderingen gebeurde er niet zoveel tot 1706 toen de legereenheden van de Duc de Savoie het gehele dorp platbrandden. In 1799 kwam de verstoten Paus Pius VI over de col. Een van zijn Priesters schreef het volgende over het dorp:

“Op het hoogste punt van de Mont Genèvre (sic) zagen we op een steile helling een onherbergzaam dorp, diep verborgen onder de sneeuw. De inwoners staken hun hoofden naar buiten om ons konvooi te bekijken. De puntige daken gaven het idee naar besneeuwde piramides te kijken. We zagen een kerk verwoest door de revolutionaire goddeloosheid die zelfs het kruis had doen vallen.”

In 1804 kwam niemand minder dan Napoleon Bonaparte langs voor de inauguratie van een stenen obelisk.

Forten en bunkers op de col

Montgenèvre ligt op een grenscol van belangrijke waterscheidingen. Een strategisch belangrijke plek. Aan de Franse zijde werden de eerste forten al tussen de 1692 en 1700 gebouwd, om de Duc de Savoie buiten te houden. Vanaf dat moment werden er steeds meer versterkingen bijgebouwd richting de col. Door de Dauphinois, en later ook door Italië en Frankrijk.

Montgenèvre begin 1800
Montgenèvre begin 1800

Onneembaar fort eenvoudig genomen

Het meest opvallende fort met het heftigste verhaal is het fort van Chaberton. Deze opvallende top boven het skigebied was begin 1900 in Italiaanse handen. Tussen 1900 en 1914 bouwden de Italianen hier een ‘onneembare’ vesting van dat na voltooing het hoogste fort in Europa werd. De kanonnen stonden fier op Frankrijk gericht. Om deze kanonnen te kunnen plaatsen werd de hele top van de berg weggeblazen om een vlak terrein te krijgen. Dat is van veraf nog steeds te zien. In 1940 verklaarde Mussolini de oorlog aan Frankrijk. Tien dagen na de oorlogsverklaring vaagt Frankrijk met ‘slechts’ 57 mortieren zowel het fort, de kanonnen als de 320 Italiaanse soldaten weg. Opvallend omdat het fort veel hoger lag dan de Franse bunkers. Tegenwoordig is de top kanon-vrij, en in de zomer een mooi wandeldoel.

Prikkeldraad in off-piste hellingen

Door het gehele gebied heen zie je de sporen van forten en versterkingen. Zeker nabij de berg Janus zie veel en grote bunkers. Ook moet je als off-piste skiër oppassen in sneeuwarme winters want in sommige couloir-entrees vind je nog steeds prikkeldraad daterend uit de Tweede Wereldoorlog. Er is veel en hard gevochten rond de col en op verschillende plekken zijn de mortierinslagen nog te zien.

Een oude postkaart
Een oude postkaart

Eerste wintersportgebied van Europa?

In 1895 begon de wintersport in dit dorpje. Twee Noorse legerofficieren toonden hier hun skikunsten voor het Franse leger. In 1903 werd in buurdorp Briançon de eerste Franse skischool opgericht. Tot het begin van de Eerste Wereldoorlog werden er hier maar liefst 5000 Franse militairen opgeleid. Ook leidde men geïnteresseerde locals gratis op en gaf men zelfs ski’s weg. Alles om de lokale bevolking maar aan het skiën te krijgen. In beginsel waren het namelijk de rijke ‘bourgeois’ die op de ski’s sprongen. Een doorn in het oog van de Franse Alpiene Club die het ontzettend jammer vond dat het gewone volk weinig skiede.

Eerste internationale skiwedstrijd

Om hier verandering in te brengen besloot men tot het organiseren van 's werelds eerste internationale skiwedstrijd. Het had niet veel gescheeld of deze wedstrijd was op de Col de Lautaret gehouden. Maar omdat Montgenèvre al een goed aanbod aan hotels had besloot men de wedstrijd hier te houden. Met een Arc en Triomphe van sneeuw, skiërs die met snelheden van 60 km/uur van de berg suizen, schansspringers die de 26 meter aantikken en langlaufers die over de sneeuw rennen.

Drukte tijdens de eerste internationale skiwedstrijd in 1907
Drukte tijdens de eerste internationale skiwedstrijd in 1907

Eerste officiële Franse skigebied

De interesse van de lokale bevolking was gewekt. Er waren maar liefst 3.000 toeschouwers. Tel daarbij op dat de massaal uitgenodigde pers zeer positief over dit evenement schreef. Het zijn trouwens de Noren die, dankzij hun vele ervaring alle podia bezetten voor de Fransen, Oostenrijkers, Zwitsers en Italianen. Tijdens dit evenement werd Montgenèvre uitgeroepen tot allereerste officiële skigebied van Frankrijk (en volgens het gebied zelfs van Europa). Toen nog zonder skilift.

Eerste skilift

Tijdens de Eerste Wereldoorlog lag de ontwikkeling van het skigebied logischerwijs stil. Ook vlak daarna likte Frankrijk slechts zijn wonden, in de bergdorpen waren bijna alle mannen omgekomen in loopgraven. In 1936 kwam er weer schot in de zaak. De eerste skilift van het gebied werd geplaatst (Prarial). Hierdoor kwam het alpine-skiën in een stroomversnelling. In de dertiger en veertiger jaren werd Montgenèvre een plek waar de Parijse jetset naar toe kwam om op wintersport te gaan. Beroemde filmsterren flaneerden door de straten van dit skidorp.

Montgenèvre nu
Montgenèvre nu

Montgenèvre nu

Montgenèvre verloor na de Tweede Wereldoorlog de strijd met de andere Franse gebieden in de Haute Savoie en de Tarentaise vallei. De drukke bergweg (met veel vrachtwagens), de verouderde liften en het kleine dorp hielpen zeker niet mee. Dat is jammer want de pistes, de mooie off-piste hellingen en de aansluiting met de naastgelegen Italiaanse gebieden maakt Montgenèvre een geweldige bestemming. De laatste jaren zit er weer schot in de zaak. De bergweg gaat met een tunnel onder het dorp door, er worden nieuwe liften gebouwd en luxe, ruime accommodaties bieden een aangenaam contrast met de kleine appartementen die veel mensen verwachten in Frankrijk. Kortom dit grensgebied met een zeer lange geschiedenis heeft naar alle waarschijnlijkheid nog mooie toekomst voor zich.

Rogier
woont in de Franse Alpen. Als er maar een beetje sneeuw ligt, is hij buiten te vinden, om ons daarna bij te praten.

Plaats een reactie

Bedankt @rogier voor deze background van Montgenèvre. Die staat nog steeds op mijn shortlist. Deze blog doet er mij enkel nog meer zin in krijgen. Toch volgend jaar eens extra zoeken hier.

*bericht bewerkt door VDG_1979 op 01 dec 2019 07:57

Leuk stuk ! Het verhaal rond Hannibal is wel niet helemaal juist want hij heeft nog heel wat jaren Italië onveilig gemaakt en veel veldslagen gewonnen zoals de slag bij Cannae waardoor hij zelfs naar Rome had kunnen oprukken. Zie https://isgeschiedenis.nl/nieuws/slag-bij-cannae-hannibal-ve…

Goed geschreven stuk @Rogier en zeer interessant om te lezen.

*bericht bewerkt door SandraSki op 01 dec 2019 09:02

sneeuw witje en de 7 bergen

Interessant stuk @Rogier, waarvoor dank. Ik ben al dikwijls in Mongenèvre (en nabije omgeving) geweest en het is dan ook fijn om de boeiende geschiedenis van deze regio te leren kennen.
En om te skiën ook top daar. ViaLattea en Serre-Chevalier om de hoek.
Blijft voor mij een topregio met fijne herinneringen. Waarschijnlijk ook omdat ik daar een aantal keren verbleven heb tijdens en na een 'retour d' Est.
Nooit zo weten sneeuwen als toen.

*bericht bewerkt door FrankB op 01 dec 2019 11:30

Zeer interessant stuk weer, hier onderscheid Wintersport.nl zich van de overige wintersportsites die vaak oppervlakkige artikelen posten.

@Rogier
Hoe kom jij zelf aan deze informatie? Zijn hier boeken over of bezoek je misschien musea in de gebieden?

Leuk stuk ! Het verhaal rond Hannibal is wel niet helemaal juist want hij heeft nog heel wat jaren Italië onveilig gemaakt en veel veldslagen gewonnen zoals de slag bij Cannae waardoor hij zelfs naar Rome had kunnen oprukken. Zie https://isgeschiedenis.nl/nieuws/slag-bij-cannae-hannibal-ve…

pS op 1 dec 2019 08:53

Thanks voor de aanvulling!

Click. Click. Peace

Zeer interessant stuk weer, hier onderscheid Wintersport.nl zich van de overige wintersportsites die vaak oppervlakkige artikelen posten.

@Rogier
Hoe kom jij zelf aan deze informatie? Zijn hier boeken over of bezoek je misschien musea in de gebieden?

Schoenend00s op 1 dec 2019 11:35

Intresse was gewekt door een boek wat ik hier vond, en daarna heb ik musea bezocht, met veel in geschiedenis geïnteresseerde locals gepraat en op internet veel opgezocht.

Grappig weetje, in het bikepark van Montgenevre lopen de kombochten van de mountainbike-routes langs gaten van ontplofde mortieren…

*bericht bewerkt door Rogier op 01 dec 2019 12:22

Click. Click. Peace

Mooi! Stond al op de lijst om te bezoeken. De naam klinkt ook al gewoon goed!

Bedankt @rogier voor deze background van Montgenèvre. Die staat nog steeds op mijn shortlist. Deze blog doet er mij enkel nog meer zin in krijgen. Toch volgend jaar eens extra zoeken hier.

VDG_1979 op 1 dec 2019 07:57

Ook bedankt namens mij! Ik zoek al lang naar een mooie foto van het dorp met het skigebied in een hoge resolutie. Nu mooi aan de collectie kunnen toevoegen :)

Zo hoog is die resolutie niet, als je het voor privé nodig hebt pm me even dan kan ik de « Montgenevre nu » foto groot naar je doorsturen.

Click. Click. Peace

Ga nu al twee jaar op rij naar montgenevre met Pasen en dit jaar weer. Hoogte van montgenevre waardoor de font de neige zelfs met Pasen aan het dorp ligt, is een fantastische plus voor een groep met kinderen en volwassenen. Enige minpuntje is de connectie met Italië. Wij krijgen in het dorp van verschillende locals verschillende verklaringen waarom de connectie vanop de Rocher d’aigle niet open is: dodelijke ongevallen, geld kwestie want wie krijgt opbrengst van nieuwe connectie + lift (Frankrijk versus Italië), connectie loopt door lawine rijke vallei dus kan niet verzekerd worden, … Iemand hier een duidelijk antwoord en info over of het ooit wel open zou gaan. Lift en pistes kan je gewoon zien liggen, zo zonde dat je ze niet kan gebruiken.

@daanverpraet Dit heeft met Italiaanse rechtspraak te maken na een dodelijk lawine ongeluk

Click. Click. Peace

@daanverpraet Dit heeft met Italiaanse rechtspraak te maken na een dodelijk lawine ongeluk

Rogier op 1 dec 2019 20:26

heb je hier meer info over? Historie en ook vooral toekomst van de connectie?

Zeer interessant artikel. Dank je Rogier!

Het viel mij overigens op dat op de col de la Bonette ook behoorlijk wat forten en rare dingen stonden. Wellicht was dit ooit ook een scheiding tussen FR en IT. nu niet meer iig.

*bericht bewerkt door Dinictus op 02 dec 2019 15:22

Zeer leuk dit!

Staat op de lijst. Alleen wel jammer dat er zoveel liften op de pistekaart buiten de drukke weken niet in bedrijf zijn. Dat houdt me vooralsnog tegen…

Mr. Slow

@daanverpraet Dit heeft met Italiaanse rechtspraak te maken na een dodelijk lawine ongeluk

Rogier op 1 dec 2019 20:26

heb je hier meer info over? Historie en ook vooral toekomst van de connectie?

daanverpraet op 1 dec 2019 22:13

Verbinding met Italië via Colletto Verde was in februari 2019 open! De verbinding was aan begin van seizoen terug geopend, nadat de nodige beveiligingswerken werden uitgevoerd.

#wakeupwhereyouwant

@daanverpraet Dit heeft met Italiaanse rechtspraak te maken na een dodelijk lawine ongeluk

Rogier op 1 dec 2019 20:26

heb je hier meer info over? Historie en ook vooral toekomst van de connectie?

daanverpraet op 1 dec 2019 22:13

Verbinding met Italië via Colletto Verde was in februari 2019 open! De verbinding was aan begin van seizoen terug geopend, nadat de nodige beveiligingswerken werden uitgevoerd.

T.o.e.r.i.s.t op 3 dec 2019 09:17

Ok dan lag het gewoon aan het feit dat ze met Pasen gemakkelijk pistes sluiten ondanks voldoende sneeuw. Italie ging volledig dicht na paasweekend, toch lag er meer dan voldoende sneeuw op 90% van de flanken. Als uitleg kregen we dat het niet rendabel was om de 400km open te houden voor die paar zielen die nog zo laat op het seizoen komen. Beetje gekke verklaring over een dorp zoals sestiere dat meer dan hoog genoeg ligt om laat open te blijven

Zeer interessant artikel. Dank je Rogier!

Het viel mij overigens op dat op de col de la Bonette ook behoorlijk wat forten en rare dingen stonden. Wellicht was dit ooit ook een scheiding tussen FR en IT. nu niet meer iig.

Dinictus op 2 dec 2019 15:13

Dit is inderdaad allemaal gebouwd als bescherming tegen de Italianen. De bouw begon rond 1930 maar was niet op tijd af voor het begin van de oorlogsverklaring.

Click. Click. Peace

@daanverpraet Dit heeft met Italiaanse rechtspraak te maken na een dodelijk lawine ongeluk

Rogier op 1 dec 2019 20:26

Colleto verde is inderdaad dit seizoen terug opengegaan en er is een nieuwe zetellift bijgekomen waardoor je nu vanaf de gondrans sector rechtstreeks naar rocher de l’aigle kan. Wij zijn zeven jaar in Montgenevre geweest, heerlijke vakanties gehad en zelfs met pasen relatief veel sneeuw (voorbije jaren elke keer sneeuwdump van meer dan 50cm en daarna zonnige week) ten onrechte een nog onbekend gebied vind ik persoonlijk. Na zeven jaar werd het wel tijd voor iets anders en gaan we aan de Italiaanse zijde van de via lattea

@daanverpraet Dit heeft met Italiaanse rechtspraak te maken na een dodelijk lawine ongeluk

Rogier op 1 dec 2019 20:26

heb je hier meer info over? Historie en ook vooral toekomst van de connectie?

daanverpraet op 1 dec 2019 22:13

Verbinding met Italië via Colletto Verde was in februari 2019 open! De verbinding was aan begin van seizoen terug geopend, nadat de nodige beveiligingswerken werden uitgevoerd.

T.o.e.r.i.s.t op 3 dec 2019 09:17

Ok dan lag het gewoon aan het feit dat ze met Pasen gemakkelijk pistes sluiten ondanks voldoende sneeuw. Italie ging volledig dicht na paasweekend, toch lag er meer dan voldoende sneeuw op 90% van de flanken. Als uitleg kregen we dat het niet rendabel was om de 400km open te houden voor die paar zielen die nog zo laat op het seizoen komen. Beetje gekke verklaring over een dorp zoals sestiere dat meer dan hoog genoeg ligt om laat open te blijven

daanverpraet op 3 dec 2019 10:43

Daan, in Italie is de uitbating prive, in Frankrijk is het de gemeenschap die uitbaat. Vandaar dat Sestriere altijd veel vroeger dicht gaat. Dat is meteen dus ook het grote nadeel van Montgenevre. Voor de gevorderde skieer is het gebied aan de beperkte kant en eens de verbinding dicht gaat ben je na een paar dagen echt wel rond. Daarom zijn we dit jaar met krokus geweest en nu gaan we met kerst naar Sauze d’oulx…uitdagender en veel meer rood en een dagje naar montgenevre om herinneringen op te halen :)

null

Prikkeldraad wat vandaag om de hellingen ten zuiden van montgenevre (geen pistes wel mooi off-piste) zijn weggehaald. Allemaal resten uit de oorlogen.

Click. Click. Peace

😳 Da’s de moeite…

Bla, bla, bla.

Leuk zo’n geschiedenisverhaal, we vergeten soms dat de dorpen die we bezoeken er niet voor ons skipezier neergezet zijn maar gewoon plekken zijn waar al heel lang gewoond wordt met soms een bewogen geschiedenis.

Life is what happens while you were checking your phone
Sneeuwalarm

Ontvang gratis een sneeuwalarm per e-mail van jouw bestemming in aanloop naar je wintersport vakantie! De meldingen stoppen automatisch na je vakantie.

Plaats een reactie