De turbulente historie van de Kaunertaler Gletscher (deel 1)

Henri op 24 oktober 2019· 28 reacties

Feichten in het jaar 1968 (kirchenwirt.com)
Feichten in het jaar 1968 (kirchenwirt.com)

Als je aan een Tirools gletsjerskigebied denkt, zullen de meeste niet direct denken aan de Kaunertaler Gletscher. Dit jonge skigebied is van de 5 Tiroolse gletsjergebieden het meest onbekend. Toch beschikt het over een heel interessante geschiedenis. Het gletsjerskigebied kampt sinds de opening begin jaren ’80 al met problemen. Gemotiveerde bedrijfsleiders en de hechte gemeenschap proberen voor al deze problemen een oplossing te vinden. In het eerste gedeelte van dit driedelige blog neem ik jullie mee op een historische tour door het skigebied. In het tweede deel ga ik dieper in op het stuklopen van verschillende skiliftprojecten in dit gletsjerskigebied en in het laatste deel licht ik de recente ontwikkelingen omtrent de nieuwe Falginjochbahn toe.

'Feuchten im Kaunserthal' in het jaar 1898 (kirchenwirt.com)
'Feuchten im Kaunserthal' in het jaar 1898 (kirchenwirt.com)

Het begin van het toerisme in het Kaunertal

Het Kaunertal ligt niet ver van het grote Serfaus - Fiss - Ladis, maar behoort tot de Ötztaler Alpen. Het beschikt over meerdere gletsjers en interessante wandelmogelijkheden. Dit zorgde ervoor dat het dal al in de 19de eeuw geliefd was bij alpinisten. Toch was het pas in de jaren na de Tweede Wereldoorlog dat het toerisme echt op gang kwam. De bewoners van het dal speelden hier op in en begonnen zich steeds meer op het toerisme te focussen. Zo werden er onder andere in Feichten im Kaunertal, het grootste dorp van het dal op een hoogte van 1287 meter, meerdere hotels en andere accommodaties gebouwd. Aanvankelijk was het toerisme voor de zomer bedoeld. Het waren vooral alpinisten die in de hotels en accommodaties verbleven en 's zomers het hooggebergte introkken.

In de jaren ’60 kwamen de eerste plannen voor een skigebied in het Kaunertal op tafel. De opening van de Erspenlift (de huidige Dorflift) in Feichten in 1961 en een skilift in Nufels (een gehuchtje eerder in het dal) in 1963 bleken een succes en men verlangde naar meer skimogelijkheden. Terwijl een voorstel van een skigebied rondom de Verpeilhütte en de Madatschjoch al snel faalde, werd de aantrekkingskracht van de gletsjers achterin het dal steeds groter.

Skilift Nufels in 1963 (kirchenwirt.com)
Skilift Nufels in 1963 (kirchenwirt.com)

De Mandarfenboden die tegenwoordig compleet onder water staat door de komst van het Gepatsch-stuwmeer (kirchenwirt.com)
De Mandarfenboden die tegenwoordig compleet onder water staat door de komst van het Gepatsch-stuwmeer (kirchenwirt.com)

Een stuwmeer als stroomversnelling

Met de aanleg van de Gepatsch-stuwdam in 1961 werd het achterste gedeelte van het dal ontsloten, waardoor een gebied vol met gletsjers ineens een stuk toegankelijker was. In november 1964 waren alle werkzaamheden aan de dam voltooid en was hij gereed voor energieopwekking. Destijds stond de stuwdam met een lengte van 600 meter en een hoogte van 153 meter op plek 10 in de lijst van hoogste stuwdammen ter wereld.

Het Gepatsch-stuwmeer in 1965 (kirchenwirt.com)
Het Gepatsch-stuwmeer in 1965 (kirchenwirt.com)

De stuwdam heeft ervoor gezorgd dat de plannen voor de ontsluiting van de Weißseegletsjer in een stroomversnelling kwamen. Het ontwikkelen van het skigebied heeft heel wat jaren gekost, maar op 4 juni 1979, 15 jaar na de voltooiing van het stuwmeer, werd begonnen met de verlenging van de weg vanaf het stuwmeer tot het huidige eindpunt op 2750 meter hoogte. Op 8 augustus 1980, slechts 14 maanden later, is de eerste auto met skiërs tot het gletsjerrestaurant gereden. In die 14 maanden zijn zowel de Kaunertaler Gletscherstraße, de skiliften als het gletsjerrestaurant gebouwd. Een bijzondere prestatie, vooral als je weet dat men in barre omstandigheden tijdens een zeer sneeuwrijke winter heeft moeten werken. Het skigebied bestond destijds uit slechts één Weißsee-sleeplift en de Karles-sleeplift. Het was daarmee het vierde gletsjerskigebied in Tirol. Van de skibare gletsjers in Tirol is alleen de Pitztaler Gletscher later gebouwd.

Een pistekaart van het skigebied uit 1990 (skimap.org)
Een pistekaart van het skigebied uit 1990 (skimap.org)

In 1981 werd de Wiesejaggl stoeltjeslift gebouwd, die in juni van dat jaar werden geopend. Tegelijkertijd werd het skigebied Fendels overgenomen. In 1989 werden de twee Nörderjoch sleepliften gebouwd, waarna het skigebied in de winter van 1993 nog eens flink werd opgewaardeerd door de voltooiing van de Ochsenalm stoeltjesliften. Sindsdien was het mogelijk om afdalingen van meer dan 1000 hoogtemeters te maken.

De komst van de Wiesejaggl stoeltjeslift zorgde voor meer uitdaging in het skigebied
De komst van de Wiesejaggl stoeltjeslift zorgde voor meer uitdaging in het skigebied

Het zomerskigebied

Door de hoogte was het skigebied aanvankelijk alleen in de zomer open. In de winter was de toegangsweg onbegaanbaar. Wanneer de weersomstandigheden het toelieten was het skigebied wel eens tot in december geopend, maar door het hoge lawinegevaar moest de toegangsweg vaak al vroeg in het winterseizoen dicht.

Midden jaren ‘80 werd het mogelijk om helikopters in te zetten voor het opwekken van lawines en daarmee een veiligere toegang tot het skigebied te waarborgen. Hierdoor is het sinds de winter van 1987-1988 mogelijk om het hele jaar door skimogelijkheden aan te bieden. De komst van de Gazex lawine-installaties in 1994 reduceerde het aantal helikoptervluchten.

null

Al snel werd het steeds lastiger om de skiliften en pistes in de hete zomermaanden open te houden, waardoor langzaam maar zeker het skiseizoen werd verkort. Alternatieven voor de zomerski-inkomsten werden gezocht en gevonden. Toen eind jaren ’80 de snowboardhype vanuit Amerika kwam overwaaien, ageerde de leiding van de Kaunertaler Gletscher resoluut met de bouw van één van de eerste halfpipes in de Alpen. In een eigen werkruimte werd een prototype voor een ‘Shapefrees’ als opzetstuk voor pistebully’s ontwikkeld. Het daadkrachtige optreden wierp al snel zijn vruchten af, want binnen enkele jaren stonden in het skigebied meerdere jaarlijks terugkomende snowboard-evenementen op het programma. Mede door het aantrekken van snowboarders in de winter werd men minder afhankelijk van het zomerski-aanbod.

De zelfontwikkelde halfpipefrees in actie op de Kaunertaler Gletscher (kaunertaler-gletscher.at)
De zelfontwikkelde halfpipefrees in actie op de Kaunertaler Gletscher (kaunertaler-gletscher.at)

De Kaunertaler Gletscherstraße trekt veel bezoekers in elk jaargetijde (FB Kaunertaler Gletscher)
De Kaunertaler Gletscherstraße trekt veel bezoekers in elk jaargetijde (FB Kaunertaler Gletscher)

Einde zomerskigebied

Aan het begin van deze eeuw kwam er een definitief einde aan het zomerskiën op de Kaunertaler Gletscher. Niet alleen het terugtrekken van de gletsjer was hiervoor verantwoordelijk, maar ook een daling in populariteit van het zomerskiën heeft bijgedragen aan het beëindigen van het zomerskiën. Sindsdien concentreert het skigebied steeds meer op het conserveren van sneeuw (snowfarming) en zomeractiviteiten. Gasten kunnen bijvoorbeeld een ijsgrot bezoeken en boven, bij de in 2008 nieuw gebouwde Karlesjoch gondel, op de grens met Italië staan. Met succes, want op dit moment ontvangt men op een gemiddelde zomerdag 1000 gasten.

Zomervakantie1989
Zomervakantie1989

Hetzelfde uitzicht in de zomer van 2015
Hetzelfde uitzicht in de zomer van 2015

Sterk terugtrekkende gletsjers

Het terugtrekken van de gletsjer zorgde niet alleen voor problemen omtrent het zomerskiën, maar heeft er ook voor gezorgd dat enkele skiliften niet meer bestaan. De Weißseegletsjer is door de gletsjersmelt sterk getroffen; het is één van de sterkst terugtrekkende gletsjers van de Ötztaler Alpen. Vlak voor de eeuwwisseling heeft men nog een derde sleeplift gebouwd bij de Nörderjoch. Het gedeelte van de gletsjer waar deze Nörderjoch III sleeplift op stond was echter niet stabiel genoeg, waardoor de lift al snel werd afgebroken en als de huidige Falgin sleeplift werd opgebouwd.

Het gletsjerrestaurant en de Wiesejaggl stoeltjeslift (eind jaren 90)
Het gletsjerrestaurant en de Wiesejaggl stoeltjeslift (eind jaren 90)

In 2004 is de 2-persoons stoeltjeslift Wiesejaggl noodgedwongen afgebroken omdat de gletsjer aan de achterkant dermate was teruggetrokken dat de bodemafstand van de stoeltjeslift 30 meter bedroeg, terwijl 18 meter officieel het maximum is. De legendarische zwarte piste 10 en een skiroute aan de noordkant van het skigebied waren door het wegvallen van de Wiesejaggl stoeltjeslift niet meer te bereiken. Door het verdwijnen van de gletsjer was het bovenste gedeelte bovendien kwetsbaar voor steenslag. Een tunnel vanaf de nieuwe Karlesjoch gondel was de best mogelijke oplossing om deze prachtige zwarte piste te reactiveren. In 2014 werden deze bouwwerkzaamheden voltooid.

De Nörderjoch II sleeplift is het meest recente slachtoffer. Nadat een van de liftpalen was beschadigd door een lawine, heeft men ervoor gekozen om de lift niet opnieuw op te bouwen omdat deze niet meer levensvatbaar was door de terugtrekkende gletsjer.

De voormalige Nörderjoch II en III sleepliften (links) en de 2-persoons stoeltjeslift Wiesejaggl (rechts)
De voormalige Nörderjoch II en III sleepliften (links) en de 2-persoons stoeltjeslift Wiesejaggl (rechts)

De heerlijke piste bij de Nörderjoch II sleeplift is helaas verleden tijd (foto uit maart 2014)
De heerlijke piste bij de Nörderjoch II sleeplift is helaas verleden tijd (foto uit maart 2014)

Financiële problemen

Naast het gletsjersmeltprobleem en het beëindigen van het zomerski-aanbod kampte men ook al langere tijd met financiële problemen. In 1999, net nadat het bedrijf flink had geïnvesteerd in nieuwe liften in het skigebied van Fendels, kwamen verschillende problemen bij elkaar waardoor het skigebied voor 300 miljoen Schilling (21,8 miljoen euro) in de schulden zat. Binnen 14 dagen moest er een plan op tafel komen om het skigebied te redden, anders moest men het faillissement aanvragen. Hans Rubatscher, eigenaar van de Pitztaler Gletscher, heeft er uiteindelijk door de aankoop van aandelen voor gezorgd dat het ‘zorgenkindje’ Kaunertaler Gletscher nog kon blijven bestaan. Rubatscher is overigens ook verantwoordelijk voor de aankoop van de Karlesjoch gondel.

Het skigebied als motor voor het hele dal

De massale investeringen in het gletsjerskigebied zijn niet zo goed zichtbaar als je het door het dal rijdt. De enorme opleving van het toerisme waarover men in de jaren 80 sprak, heeft voor wat hotels en accommodaties gezorgd, maar voor de rest is het rustig gebleven. Misschien is dat wel juist waar men stiekem op heeft gehoopt: toerisme, maar geen massatoerisme.

Toch zorgt het skigebied voor veel goeds in het dal. Veel kleine ondernemingen profiteren van het skigebied of zijn er zelfs van afhankelijk. Het skigebied fungeert als motor voor het hele Kaunertal. Een voordeel van het Kaunertal is dat er weinig seizoenarbeiders zijn en veel mensen het hele jaar door betrokken zijn bij het skigebied. Het dal werkt hecht samen om het toerisme in leven te houden en tegelijkertijd de kleinschaligheid te waarborgen. Dit is van essentieel belang om een verdere inwonersdaling te voorkomen.

‘Kleinschaligheid’: Met slechts 1.700 gastenbedden loopt het Kaunertal qua toerisme ver achter bij het Stubaital (8.000), het Ötztal (10.000) en het Zillertal (30.000) (data uit 2006).

Het is bewonderenswaardig dat met de beperkte middelen die het skigebied en de gemeente hebben, er toch zoveel mogelijk uit wordt gehaald. Eugen Larcher, van 1968 tot 2004 burgemeester van het Kaunertal en een van de grondleggers van het gletsjerskigebied, is één van de personen die dag-in dag-uit heeft geknokt voor het skigebied. Een optimistische doorzetter, dat blijkt maar weer toen hij onlangs liet weten dat hij nog steeds droomt van een lift naar de Weißseespitze. In de volgende blog lees je meer over onder andere het discutabele Weißseespitze-liftproject.

Lees ook:

Henri
weet alles van nieuwe skigebieden, liften en projecten.

Plaats een reactie

Zeer interessant, ik kijk uit naar het vervolg.
Was er vorig jaar in november een dagje. Erg slecht weer en slecht geprepareerde pistes maar ik wil wel eens terug in betere omstandigheden.
Alleen jammer dat je altijd die weg omhoog (en terug) moet.
Weet je of er nog sprake is van een skiverbinding met Italië?

null

Gewoon effe de berg over springen. :)

*bericht bewerkt door bartvwg op 24 okt 2019 07:54

Bla, bla, bla.

Thx @Henri
Zeer leuke en helaas qua natuur minder goede berichten, een mooi verhaal.
Vindt het leuk om te weten hoe skigebieden zijn ontstaan en de verhandelingen in infrastructuur.

*bericht bewerkt door CJAHulskamp op 24 okt 2019 08:49

May the ski force be with you !!

De verbinding met met Langtauferstal in Italie is toch in 2017 al afgeblazen dacht ik.
Verder een mooi maar wat afgelegen gebied. Niet aantrekkelijk voor de grote meute vanwege de weg (tijd) ernaar toe.
Wel een prachtige route maar ook lawine gevoelig. Ooit een paar uur vast gestaan totdat de weg weer was vrijgemaakt.

Ben er een aantal keren geweest. Met kaiserwetter echt een plaatje van een gebied met een prachtig lange afdaling van de Karlesjoch tot aan onderaan de Oxenalmbahn.

*bericht bewerkt door Matthieu op 24 okt 2019 09:46

Aftellen maar!

Weet je of er nog sprake is van een skiverbinding met Italië?

bartvwg op 24 okt 2019 07:54

In deel 2 beschrijf ik alle details van de verbinding met Italië ;)

Binnenkort daar in de buurt. Moeite om een dagje mee te pakken of beter bij Solden en Stubai blijven? Skipas lijkt voor alle genoemde gebieden geldig.

Edwin van Riel

Ik ben er een paar keer geweest tijdens het Freeride Testival eind maart. Fijn gletsjergebied, maar inderdaad een lange dagelijkse rit.

Heel interessant, ik kijk uit naar het volgende deel.

Ski you later!

Binnenkort daar in de buurt. Moeite om een dagje mee te pakken of beter bij Solden en Stubai blijven? Skipas lijkt voor alle genoemde gebieden geldig.

evr66 op 24 okt 2019 09:40

welke skipas bedoel je dan precies?

Aftellen maar!

De 5 White gletsjer skipas denk ik. En de Tirol Snow Card natuurlijk.

De 5 White gletsjer skipas denk ik. En de Tirol Snow Card natuurlijk.

GiGi op 24 okt 2019 10:02

Correct white 5, 10 dagen, EUR 425. Ook zitten kijken naar de TSC, maar dikke kans dat die er niet uit komt, aangezien we dit seizoen ook nog een paar andere landen aan willen doen ;)

Edwin van Riel

@Svennoo Leuk, ben jij hier wel eens geweest?

Hier wil wel eens naartoe, ik heb gehoord dat de pas naar de gletsjer heel leuk is als er sneeuw ligt. Heb jij hier ervaring mee @sneeuwkabouter ?

A winter without powder isn't a winter!

Het schijnt dat er wel eens auto’s van papa’s met rokende koppelingen staan. Ook zegt het hebben van een rijbewijs niks over de kwaliteit van je sneeuwkettinglegkunsten, @kimski

Prachtige weg. Ik wil m volgend jaar gaan fietsen. Feichten vind ik ook een erg gemoedelijk dorpje.

Ik was hier drie dagen eind maart 2019 voor een shortski trip, omdat ik na een week in januari in SFL echt helemaal niet aan mijn trekken was gekomen. Veel te veel mensen op de piste, veel slechte skiërs, kapotte pistes om 11 uur en overvolle (vr)eettenten. En op de Kaunertaler Gletscher tot mijn verrassing de mooiste drie WTF skidagen gehad. Op slechts 23 km piste. Maar wat voor een pistes! De hele dag perfect, zeeën van ruimte, zeer goede skiërs dus je hoeft niet constant op je qui vive te zijn je kunt gewoon ontspannen. Mooie off piste mogelijkheden, de rit naar de gletscher heen en terug een sprookje (en supergaaf om te rijden!), prima restaurant met ruim terras en gemoedelijke sfeer, zodat je echt op je gemak uitgebreid kunt lunchen en relaxen. Wij gaan de week voor Kerst weer. Voor het dorp en accommodatie zitten we in Fiss, maar ik kar gewoon dagelijks op en neer (45 minuten). Wissel het af met een dagje naar de Pitztaler en Schnaltaler, en in Fiss ga ik 1 dag skiën, maar laat ik me om 7 uur in de ochtend met de pistenbully naar de Masner brengen, zodat ik de hele zooi voor ben ;-)

Sneeuwkettinglegkunsten is 1 ding, sneeuwkettingafhaalkunsten is het andere uiterste. Gelukkig is @Jesper een koning in het toekijken en niks doen.

A winter without powder isn't a winter!

@sneeuwkabouter @joostw Ja, ik heb ook zoiets gehoord. Gelukkig zijn er altijd wel supervisors als @Jesper in de buurt die alles in de gaten houden.

Prima skigebied overigens. Ongeacht de sneeuwval in november 2016 was de zwarte afdaling bovenin het gebied erg prima om te doen. Keertje terug met mooi weer staat zeker op mijn lijstje :)

Carnas on Tour

Wat een super gaaf artikel @Henri ! Kijk uit naar het tweede deel en hopelijk volgen er ook nog soortgelijke artikels over andere gebieden.

Interessant artikel! Wil altijd nog een keer naar het Kaunertal. Zeker met zo’n geschedenies als dit vind ik het interessant!

Super stuk! Om een of andere reden ben ik altijd erg gefascineerd over de historie van skigebieden en de eerste pioniers.

Wij zijn er 2 keer geweest een paar jaar terug. De kinderen hebben daar leren snowboarden en het virus te pakken gekregen. De weg naar boven is zo mooi, dat kàn geen straf zijn!
Ik denk nog vaak terug aan eerste kerstdag 2015, kaiserwetter, later op de middag. Het was bijna uitgestorven zo stil, de blauwe kleurschakeringen in de sneeuw, de krakende kou (-24), de stilte, de ruige bergtoppen en de kinderen voor mij, voor t eerst echt fatsoenlijk boardend naar beneden. Toen voelde ik me zo gezegend…

Leuk en interessant stuk Henri, kijk al uit naar deel 2 !

Leuk en interessant stuk Henri, kijk al uit naar deel 2 !

Pirmin op 25 okt 2019 07:38

Precies kan niet wachten tot deel 2. Zeer interessant om te lezen dit soort geschiedenis verhalen uit de alpen.

Super leuk om dit te lezen.
Afgelopen zomer ben ik de fantastische weg naar boven gefietst. Ze waren op dat moment met 3 helikopters aan het werk voor een nieuwe lift.

https://cdn.wintersport.nl/forum/25/c119270abee37f14bb10bbd8...
https://cdn.wintersport.nl/forum/25/959e2f144c53fc2f343b04a3...

Ben wel benieuwd naar het vervolg @Henri !

Wanneer kunnen we het tweede deel verwachten @Henri ? Vond het echt een tof verhaal namelijk!

@philip1991 sorry voor de vertraging, maar het zal niet lang meer duren! ;) Hij is bijna klaar.

*bericht bewerkt door Henri op 03 dec 2019 15:17

Met plezier gelezen, top!

Gazex lawine-installaties, is hierover weleens een stuk geweest of wat eraan verwant is?

*bericht bewerkt door AFB79 op 03 dec 2019 17:17

Sneeuwalarm

Ontvang gratis een sneeuwalarm per e-mail van jouw bestemming in aanloop naar je wintersport vakantie! De meldingen stoppen automatisch na je vakantie.

Plaats een reactie