In kaart gebracht: Avoriaz

Sommigen verfoeien het, anderen loven juist de ligging en bouwstijl van een van de bekendste kunstmatige skistations van Frankrijk. Avoriaz is vanaf het begin, in de jaren zestig, onderwerp van verhitte discussies als het gaat om smaak, innovatie en gemak voor de wintersporter. Feit is dat Avoriaz anno 2019 een goed draaiend wintersportdorp is geworden op een sneeuwzekere hoogte van 1800 meter, te midden van het op een na grootste skigebied ter wereld, Portes du Soleil.

Droog, onvruchtbaar plateau

Avoriaz ligt op een plateau hoog boven het dal van Morzine. Voordat de ski-industrie hier neerstreek waren de uitgestrekte grasweiden het domein van koeien die ‘s zomers vanuit Morzine naar boven werden gebracht. Begrazen was het enige wat de Alpenbewoners met de droge, onvruchtbare vlakte konden doen. De koeien waren eigendom van invloedrijke families. Tussen 1138 en 1148 waren het de heren van Faucigny en Rovorée die de gronden van het huidige Avoriaz in bezit hadden. Aan die laatste familie dankt het skistation ook zijn naam: in die periode dook de naam ‘Ovoreia’ of ‘Evoreia’ op.

Het begin van het station

In het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw was het bergplateau nog steeds zo goed als leeg; naast koeien stonden er alleen enkele losse hutjes waar de argeloze bergwandelaar aan voorbij liep. Een van hen was Jean Vuarnet, een wedstrijdskiër uit het naburige Morzine die in 1960 goud had gewonnen op de Olympische Spelen van Squaw Valley. Vuarnet kende de omgeving op zijn duimpje en liep ook ‘s winters omhoog tegen de flanken van de Chavanette en Les Hauts Forts om door de maagdelijke sneeuw te skiën. Hij zag het enorme potentieel van de hellingen en na zijn gouden medaille werd het zijn droom om deze bergen toegankelijk te maken voor skiërs. “Ik kon niet wachten om deze plek te ontsluiten in de winter. Voor de mensen uit Morzine zou het voelen als dat ze naar Alaska zouden gaan!”, zei Jean Vuarnet destijds. Zijn lagergelegen thuisbasis Morzine was toen al lang een geliefd wintersportoord.

De eerste lift

Op 28 december 1962 werd Avoriaz officieel gesticht via een overeenkomst met de gemeente Morzine. Er mocht in overleg met de gemeente een skigebied worden ontwikkeld. Na de bouw van de eerste lift kwam Jean Vuarnet al in financiële problemen. Hij zocht iemand die thuis was in vastgoed en die wilde investeren in zijn droom. Hij besprak daarop zijn ideeën met Robert Brémond, een ervaren ontwikkelaar die veel gebouwd had in Parijs. Deze vond de bergen “iets voor de jeugd” en dus schoof hij zijn zoon, Gérard Brémond, naar voren. Hij zei tegen zijn zoon: “Ik help je op weg, betaal me later maar terug.” Met (omgerekend) 2 miljoen euro aan budget stichtte Gérard Brémond een lift- en een vastgoedbedrijf voor Avoriaz.

Voor het project zocht hij een groepje jonge architecten bij elkaar die hem gingen helpen. Jean-Jacques Orzoni, Jean-Marc Roques en Jacques Labro hadden pas net hun studie afgerond maar kwamen samen met Gérard Brémond tot een voor die tijd unieke formule. Avoriaz moest bezoekers een uitweg geven voor het haastige, drukke leven van de stad. Hun gedachte was: “Hoe kun je vakantie vieren in een dorp omringd door verkeer?” Ook de relatie met de natuur en de omgeving was vanaf het begin een belangrijk uitgangspunt. De auto moest aan het begin van het dorp worden neergezet en toeristen mochten zich alleen te voet, op ski’s of per slee door het dorp verplaatsen. Ook wilde men geen vervuilende, oliegestookte kachels in het dorp; alle hotels en appartementen moesten elektrisch worden verwarmd. Tot slot moesten de gebouwen bescheiden maar harmonieus in de omgeving passen. Of dat helemaal gelukt is, is een kwestie van smaak, maar het is deze visie die heeft geleid tot de bijzondere architectuur die je tot op de dag van vandaag nog in Avoriaz aantreft. De appartementencomplexen vormen min of meer een geheel met het landschap, en je hoeft niet veel fantasie te hebben om te zien dat ze enige gelijkenis vertonen met de rotsformaties om het dorp heen.

Niet onomstreden

De visie van het team van Gérard Brémond was niet onomstreden. In de jaren zestig werden Franse skistations vooral als functionele blokkendozen neergezet. Het was een tijd waarin de Fransen lieten zien dat de mens sterker en slimmer was dan de natuur. In Avoriaz pakten ze het echter iets subtieler aan. De gebouwen hadden minder scherpe hoeken en waren bedekt met Canadees cederhout, een houtsoort die lage temperaturen verdraagt en van nature tegen rotting bestand is. Potentiële investeerders snapten er niks van, velen weigerden geld in het skigebied te steken. Ook Maurice Michaud, een ingenieur verantwoordelijk voor de toeristische ontwikkeling van de Franse Alpen, nam geen blad voor de mond. Hij noemde het eerste gebouw “een gezwel”, vond het dorp op een achterstandswijk lijken en voorspelde dat de voorgestelde verbinding met Zwitserland er nooit ging komen. In een tijd waarin de auto een statussymbool was geworden was het idee van een skigebied zonder auto’s te bizar voor woorden.

Voor de jetset

Het begin was ook aarzelend. Op de Tête aux Boeufs-piste stond aanvankelijk maar één sleep- en één stoeltjeslift, en er was in het hele skigebied één bar/restaurant. Dit diende tevens als receptie, en de achterkamer was de slaapzaal voor de pisteurs. Vlak voor Kerstmis 1966 werd het eerste hotel van Avoriaz geopend, Hotel Dromonts. Het had gezellige hoekjes, kruisende looppaden en open haarden. Het toerisme kwam vervolgens op gang. Eerst vooral onder de jetset, waar het bekend werd als ‘Saint-Tropez des Neiges’ (Saint-Tropez van de sneeuw). Het werd de favoriete bestemming van Brigitte Bardot en andere Franse sterren. Gérard Brémond had goede connecties in dit wereldje, waarmee het skistation aan een verdere groei begon en de prijs van het onroerend goed begon te stijgen.

Pierre et Vacances

Toch kampte Avoriaz nog met een probleem: het dorp was buiten de vakantieperiodes zo goed als leeg. Brémond kwam toen op het idee om appartementen op een buy-to-let-basis te verkopen. Eigenaren zouden in bepaalde periodes gebruik mogen maken van hun appartement, maar de rest van de tijd worden ze door een agentschap verhuurd aan andere toeristen. Een idee dat Gérard Brémond schatrijk zou maken in de vorm van 'Pierre et Vacances’, een bedrijf dat nog steeds nauw verbonden is met Avoriaz. Het concept werd later uitgebreid naar talloze andere skigebieden en daarna strandvakanties. Met het verdiende geld kon Gérard Brémond zijn schulden aflossen, inclusief het geld dat hij van zijn vader had geleend.

Fotocredits: avoriaz.com