Hoe veilig zijn skiliften?
Het is een succes, de ‘domme vraag’ van de week. Eerlijk gezegd zijn veel vragen helemaal niet zo dom. Ik heb al een hele rij met vragen klaar staan. Heb jij een ‘domme vraag?’ stuur deze door naar rogier@wintersporters.nl en we proberen de vraag te beantwoorden. Deze week behandel ik “Hoe veilig zijn de skiliften, hoeveel wind mag er zijn? Wanneer moet de lift stop gezet worden?” Voor deze vraag ging ik ten rade bij de liftkenner van het wintersportforum bij uitstek, Frans. Zijn antwoord was:
Veilig?
Kort gezegd: Skiliften zijn heel veilig, zo niet het veiligste vervoermiddel ter wereld. Door de huidige techniek, strenge controles en regelmatige onderhoud zijn de kansen op ongelukken zeer klein. Kabelbanen hebben ter vergelijk met andere vervoersmiddelen een zeer geringe risico-acceptatie. Volgens het leerboek van Doppelmayr heb je een 200x grotere kans om bij een auto-ongeluk om het leven te komen dan bij 100 ritjes met een kabelbaan.
Frankrijk en Zwitserland gevaarlijker?
In Frankrijk komen overigens opmerkelijk wel meer ongelukjes voor met kabelbanen dan in andere Alpenlanden, maar dat zijn gelukkig vaak kleinigheidjes. Dat komt o.a. doordat men in Frankrijk weinig tot geen garages heeft om de gondels of zetels in op te slaan. Voor de levensduur van een kabelbaan is dat zeker bij loskoppelbare liften van groot belang. Dat men dit niet doet is natuurlijk een geld en gemakskwestie bij de bouw van een nieuwe lift. In Frankrijk zijn er ook geen wettelijke bepalingen dat loskoppelbare liften elke avond ‘geparkeerd’ moeten worden. Bovendien hadden Franse liftproducenten jarenlang een B-merk imago en waren qua veiligheidsaspecten niet zo ver gevorderd als de concurrenten uit andere Alpenlanden. Poma heeft zich na de overname door Leitner wel serieus verder kunnen ontwikkelen en doet inmiddels niet meer onder voor Doppelmayr.
In Zwitserland heb je ook nog veel kleine lokale (boeren) kabelbanen, waar ook nog wel zo nu en dan ongelukken mee gebeuren. Dit zijn materiaalbanen die niet voor personentransport geschikt zijn en toch daarvoor gebruikt worden.
Teveel wind?
Wanneer staat er teveel wind? Dat is per type kabelbaan en aan de locatie van een kabelbaan verschillend. Op plekken waar vaak veel wind staat zet men tegenwoordig in op het moderne 3S-systeem of een pendelbaan. Voordat de zogenaamde 3S-kabelbanen populair werden heeft men ook op Funitels ingezet.
Ook kan je het type klemmen bij loskoppelbare liften aanpassen of kabelbanen een dubbele klem geven om beter tegen wind bestand te zijn. Maar het komt keer op keer op de situatie aan. Als vuistregel kan je zo aannemen dat het vanaf windkracht 8 kritisch wordt. Bij stoeltjesliften mogelijk al vanaf 7, bij 3S of Funitels pas vanaf 10. Ook ligt het er aan of er risico bestaat op vallende bomen op het lifttracé of dat dat gevaar niet bestaat. Maar het kan dus behoorlijk hard stormen voordat liften stil moeten hangen.
Plaats een reactie
Interessant item @Rogier en @Frans! Ik kan wel begrijpen dat heel veel mensen vragen stellen over veiligheid van liften. En om de mensen een beetje op te vrolijken ;) hierbij een lijst met historie van ongelukken:
https://de.wikipedia.org/wiki/Liste_von_Seilbahnunglücken…
Interessant is ook dat de meeste ongelukken toch in Oosterijk plaats hebben gevonden. Ik vond altijd een 'mythe" dat Poma liften van minder kwaliteit waren. Poma was namelijk heel groot in VS en daar hadden ze een super track-record. Dus, het ligt niet aan techniek maar aan de zwakste schakel en dat dat is menselijke factor!
Ik voel me verder behoorlijk veilig in een cabine of in een stoel maar ik zou bvb 5x nadenken als ik de gondel in Cavalese zou nemen. Daar is, zover ik weet al 2x misgegaan!
Er zijn volgens mij weinig gondels die blijven hangen als er een straaljager tegen de kabel aanvliegt zoals in Cavalese :-). En als een overvliegende helikopter een stukje beton laat vallen op een kabelbaan in Sölden, zegt dat ook niet zo heel veel oer de veiligheid van ene stoeltjeslift. @Lange Als je het zo bekijkt, lijkt het risico op een ongeluk groter op de Stubaitaler gletscher. Daar is het in minder dan 10 jaar al twee keer misgegaan. En er zijn daar toch niet zo heel veel liften. @Rogeir Mooi plaatje van de gondel … is dat Schnalstal?
“Volgens het leerboek van Doppelmayr heb je een 200x grotere kans om bij een auto-ongeluk om het leven te komen dan bij 100 ritjes met een kabelbaan.” – Kun je die een beetje toelichten, volgens mij ontbreken hier een paar essentiële getallen. Ik vat hem op dit moment op als “Als ik in mijn leven 100 kabelbaanritjes maak en een gemiddeld autogebruik heb, heb ik 200x zoveel kans om bij een auto-ongeval te overlijden tov een kabelbaanongeval.” Dat is een gevalletje “duh”: 100 ritjes kabelbaan is misschien 500km, dat vergelijk je dan met een miljoen kilometer (50j x 20 dkm/j) autorijden.
Hoe testen/controleren ze dat soort dingen eigenlijk? Wat zijn eigenlijk de eisen? Wel apart dat dat niet overal hetzelfde is. Wat is eigenlijk de langste in Europa? Ik heb gezeten in die van Chamonix naar de Aguille du midi en dat is van 2316 (volgens mij) naar 3842 een best end.
Het wordt pas vanaf windkracht 8 kritisch voor de liften,maar moet je jezelf dan niet gaan afvragen is het wel verstandig om met zulke winden op de berg te begeven om te sporten?
@Lange: Helaas is die lijst van wikipedia niet compleet, maar is al met al zeker een interessante opsomming. De ernstigste ongelukken hebben zich inderdaad in Oostenrijk plaatsgevonden, maar de oorzaak is vaak een externe invloed (kachel in Kaprun, betonblok van helikopter in Sölden, vliegtuig in Cavalese). In Frankrijk zijn er vooral kleinere zaken die voor problemen zorgen, maar dat betreffen dan wel zaken die aan de lift zelf liggen, zoals rutschende kabelklemmen e.d. En hier komt ook het probleem te boven van liften nooit in een garage ‘parkeren’ en de oude Omega-klemmen van Poma.
Poma heeft als liftproducent natuurlijk niet zomaar dat B-merk imago gekregen. Er was beduidend minder innovatie, liften waren fabrieksstandaard en de technici gingen wat ruwer te werk om ergens vlot een lift uit de grond te kunnen stampen. Daarvoor was Poma altijd een flink stuk goedkoper dan z’n concurrenten en precies daardoor zijn ze in Frankrijk en over zee in Amerika populair geworden. Poma is overigens interessanterwijze weliswaar een Frans bedrijf, maar de oprichter en ontwikkelaar van het beroemde sleeplift-systeem was een geëmigreerde Pool. Vandaar ook de naam Pomagalski. ;)
Doppelmayr is overigens ook alleen groot geworden dankzij hun fusiepartner Garaventa en de opgekochte (gerenomeerde) bedrijven vonRoll, Girak, WaagnerBiro en Pohlig-Heckel-Bleichert. Vooral die laatste liftproducent was niet te onderschatten. De eerste grote liften werden niet in de bergen ontwikkeld, maar in het vlakke achterland van Duitsland: In Leipzig. Adolf Bleichert was pionier en wereldmarktleider in kabelbanen bouwen. Eerst in de 19e eeuw voor industrie en later voor personenverkeer. Immers dacht hij: “Als ik tonnen zwaar materiaal veilig kan transporteren, waarom dan geen mensen?”
Al met al was Doppelmayr oorspronkelijk dus niks meer dan een sleepliftenboer die dank innovatie met hulp van anderen (en uiteindelijk door overnames van andere bedrijven) heeft zich kunnen etableren tot A-merk en is uitgegroeid tot wereldmarktleider.
@Bacchus: Het is zoals dit in het betreffende leerboek van Doppelmayr staat, maar misschien was het volgende grafiekje uit het boek wel op z’n plaats geweest om het wat duidelijker te maken:
Een van de meest belangrijke aspecten van het kunnen exploiteren van een skilift (vooral stoeltjeslift) is de WINDRICHTING. Bij wind in de looplijn van de lift kan er bij heel wat meer wind gexploiteerd worden dan bij wind loodrecht op de lijn.
@Edwin. Je eerste vraag lijkt me een interessante vraag om een apart blog aan te wijden. Van kabelbreuken tot motoren en klemmen… alles wordt bij een keuring nader bekeken.
De langste kabelbaan van Europa en tevens ter wereld ligt overigens met een lengte van 13,6 km in Zweden, maar wel met tussenstations.
@Sjakie: Inderdaad is de windrichting zeker eén van de vele belangrijke factoren die bekeken moeten worden, evenals het type wind (constant of windstoten), topografische ligging van de lift, type stoeltjes (bubbles, normaal of windzetels), afstand masten, spoorwijdte etc.
Leuke blog! Samengevat is er dus veel voor nodig om een lift te sluiten. Ook dat plaatje is leuk, Sprung vom Kölner Dom :P
Dank voor het antwoord :)
Tjonge, nooit beseft dat die windkracht zo hoog kon/mocht worden. Weer wat nieuws geleerd :-)
Hoe zit dat overigens met onweer? Dat komt 's winters natuurlijk minder vaak voor, maar wij hebben wel eens (in de zomer) met onweer in een cabinelift gezeten op de Motta Naluns. Het viel ons toen op dat de lift bij iedere bliksem even stil werd gezet.
Mijn zwager zat overigens afgelopen zomer met een enorm noodweer in een gondel bij Fiss. Hij vertelde dat de gondel heftig begon te slingeren door de wind en daarbij wel een meter naar links en rechts ging. De mensen die eruit kwamen 20 minuten later (ze hadden hem eerst een poosje stil gezet) zagen er niet heel blij uit, aldus mijn zusje (veel ouders met doodsbange huilende kinderen) maar het feit dat ze er gewoon weer veilig uitkwamen, gaf voor mij nog maar weer eens aan hoe goed het systeem werkt en hoe veilig het daadwerkelijk is. Want een dag met wind valt te voorspellen, maar op een plotseling noodweer kan je niet altijd anticiperen. En dan moet zo’n lift dus gewoon bestand zijn tegen de elementen…
Toch…tussen Gerlos en Königsleiten weten ze ons toch regelmatig te verbazen met het sluiten van een lift bij de minst of geringste turbulentie in de lucht. Oké, ik ben geen technicus, dus kan het alleen maar bekijken vanaf de kant van de massa’s mensen die zich dan, geheel tegen elke sociale regel in, tegen bussen aanbeuken en geen fatsoen of relativisme kunnen tonen voor soortgenoten van onder de 1,30m…
Hoeveel liftgerelateerde ongelukken gebeuren er die niet van technische aard zijn? Ik denk hier bijvoorbeeld aan ongelukjes bij het in- en uitstappen. Als je de vraag zo benadert, zijn liften waarschijnlijk helemaal niet zo veilig…
@ViolaB dat een gondel begint te slingeren gebeurt in de winter ook, maar dan voelt het niet zo heftig.
De grond onder de gondel is bedekt met sneeuw, terwijl je 's zomers gras, rotsen en andere harde ondergrond onder je ziet. Dat maakt het geheel nog een stukje enger.
Daarbij beleef je het in de zomer ook wat heftiger omdat bijv geluid niet door de kinderskihelmpjes tegen gehouden wordt.
Het is dus een belevingskwestie, maar desalniettemin kan ik me voorstellen dat je zwager het heel eng heeft ervaren…
‘‘Volgens het leerboek van Doppelmayr heb je een 200x grotere kans om bij een auto-ongeluk om het leven te komen dan bij 100 ritjes met een kabelbaan.’’
Is dit niet een rare vergelijking? Grotere kans om bij een auto-ongeluk om het leven te komen. En dan vervolgens vergelijken met ‘‘100 ritjes met een kabelbaan’’
Of lees ik het verkeerd
Dat is inderdaad vreemd. Ook heeft het een hoog wij-van-wc-eend gehalte.
Daarnaast is bij auto-ongelukken het percentage roekeloze rijders volgens mij hoger. Als je niet tot die groep behoort, dan wordt de kans vast een stukje lager. Ik heb altijd wat moeite met zulke vergelijkingen. Is het per rit, per afgelegde afstand of per tijdseenheid? Wat het ook nog lastig maakt is dat auto’s en liften elk hun eigen domein hebben. Vergelijken van verschillende soorten liften is denk ik eenvoudiger.
“sprung von kölner dom”
lol. Ja dat overleef je in alle gevallen niet nee. (niet zonder hulpmiddel in ieder geval).
Maar de kans op een dodelijk ongeval in een skilift is 1 op 100.000.000 (honderd miljoen) als ik het goed lees (10 tot de macht 8)
bij een vliegtuig is dit 1 op 500.000
Bij een auto is dit 1 op 5000 personen
Je zit dus vrij veilig in een stoeltjeslift.
owja, dit soort kansen worden altijd per persoon berekend. Dus over je volledige leven. Dus ja, als je vaker in een lift zit is de kans een stuk kleiner. Maar het feit blijft dat slechts 1 op de honderd miljoen mensen overlijden in een lift. De kans is dus nog altijd enorm klein. Bij een auto is dit slechts 1 op 5000. Ook al rijd je slecht een enkele keer auto (en wie doet dat niet) dan is de kans nog altijd groter.
Maar de kans op een dodelijk ongeval in een skilift is 1 op 100.000.000 (honderd miljoen) als ik het goed lees (10 tot de macht 8)
bij een vliegtuig is dit 1 op 500.000
Bij een auto is dit 1 op 5000 personen
Dan blijft de vraag “per wat”? Of bedoel je dat 1:100.000.000 doden door een skilift en 1:5.000 door een auto-ongeval veroorzaakt worden? Dat vind ik namelijk een kromme vergelijking. Op die manier is de spaceshuttle namelijk ook bijzonder veilig: in dertig jaar tijd slechts 14 doden, dat is ongeveer 1:120.000.000.
@Bacchus per persoon. Dus of een persoon overlijd door een hartaanval, OF door een skilift-ongeluk.
De vergelijking is daarom dus niet heel krom. De kansen verschuiven natuurlijk als je nooit in een skilift zit. Dan wordt je kans wel groter, maar de tijd die je in de skilift zit kan je niet omkomen door een auto-ongeluk.
@Waah: … en laat nu 99% van de wereldbevolking nog nooit in een skilift gezeten hebben en zelfs die laatste 1% maar iets van honderd kilometer per jaar ermee maken. Alleen al heen-en-weer naar die skilift, leg je al makkelijk het tienvoudige in de auto af en op een jaar gerekend al snel het honderdvoudige.
Voor wat ik wil weten, namelijk “hoe veilig moet ik me als passagier voelen”, is die metriek gewoon niet betekenisvol. Dan telt veel meer “aantallen ernstige letsels en overlijdens per afgelegde kilometer hoogteverschil”. Dan heb ik er trouwens nog altijd vertrouwen in dat een skilift het op zijn sokken wint (minstens een orde van grootte) van een personenauto of -bus die een besneeuwde bergweg oprijdt.
De gestelde waarde “aantal overlijdens in soort vervoersmiddel ten opzichte van alle overlijdens” is vanuit economisch perspectief veel interessanter: Als ik een bedrag wil besteden aan het verbeteren van de veiligheid van infrastructuur, zal ik dat veel eerder besteden aan wegen dan aan skiliften. In dat laatste geval valt namelijk vrijwel niets te winnen.