Modelleren van pistes
Er duiken in de Alpen steeds meer egale autobaanpistes op zonder enige bobbel of rimpel, middaghopen losse sneeuw daargelaten. Oneffenheden lijken als sneeuw voor de zon verdwenen. Dit komt doordat skigebieden tegenwoordig aan terreinmodificatie doen, waarbij hele berghellingen worden strakgetrokken. Maar hebben wij niet een verkeerd schoonheidsideaal voor ogen en hoe zit het met eventuele littekens die deze ‘piste-liposuctie’ veroorzaakt?
Spieljoch
In het skigebiedje Spieljoch bij het Oostenrijkse Fügen heb ik als kind meerdere jaren skiles gehad. Ik was gefascineerd door de oefenpiste (blauwe 1a) bovenin het gebied. Deze speelse piste golfde door het landschap en bij elke afdaling kon je een andere lijn kiezen, waardoor je je eindeloos kon vermaken. Ook in de jaren daarna beleefde ik veel plezier aan de 1a. Na een bezoek een paar jaar geleden trof ik tot mijn spijt een strakgetrokken piste aan, waar bijna alle elementen die de afdaling voor mij bijzonder maakten waren weggepoetst. Het skiën was weliswaar makkelijker, maar de aantrekkingskracht was voor mij verdwenen. Het maakte me bewust van de gedaanteverwisseling die pistes de laatste tijd doormaken.
Verleden en heden
Het skiën van vroeger was in vrijwel alle opzichten uitdagender dan de huidige skisport. Je had minder faciliteiten tot je beschikking, skiliften waren capaciteitsarmer en de pistes uitdagender. Lang werden pistes zelfs niet geprepareerd of werd dit zonder geavanceerd gereedschap gedaan. De afdalingen volgden het natuurlijke verloop van het terrein. Oneffenheden vereisten niet alleen een goede techniek, maar zorgden er regelmatig voor dat de piste niet volledig dichtgesneeuwd was, waardoor de kwaliteit te wensen overliet. Tegenwoordig wordt het microreliëf in veel skigebieden als het ware weggezogen. Zo heeft al 44 procent van alle Oostenrijkse skigebieden meer dan de helft van de pistekilometers geëgaliseerd door grondwerkzaamheden. Hoe ontstond deze plotselinge liposuctiedrang?
Liftvernieuwingen
Strakke, effen afdalingen hebben natuurlijk een marketingtechnische waarde. Veel wintersporters houden namelijk van het gevoel om eens het gas open te gooien, en dan het liefst onder makkelijke omstandigheden. Maar dat is voor skigebieden niet de voornaamste reden tot het modelleren en nivelleren van pistes. Nu de grenzen wel zijn bepaald en skigebiedsuitbreidingen nog maar zelden plaatsvinden, is men druk bezig met het updaten van het liftennetwerk. Een nieuwe lift betekent vaak ook dat er aanpassingen moeten worden gedaan aan de bijbehorende pistes. Door modernere liften worden de capaciteiten namelijk flink opgekrikt, waardoor er meer wintersporters op de berg zijn. Als dit niet gepaard gaat met aanpassingen aan de pistes, kan het bij smalle, steile en/of technisch uitdagende passages snel tot opstoppingen komen. Het modelleren is dus niet alleen cosmetisch.
Operatie van start
Om te weten te komen waar deze gevaarlijke secties in de afdalingen precies liggen, wordt er een analyse van de bezoekersstromen gemaakt. Hoeveel een bepaalde helling aankan ligt aan de breedte, de oppervlakte, de steilheid, de sneeuwkwaliteit, de weersomstandigheden en de vaardigheid van wintersporters. Vervolgens kan de operatie van start en worden kritische secties verbreed en geëgaliseerd. De toplaag van de bodem en eventuele boomstronken worden verwijderd, waarna de bodem wordt omgeploegd en grotere stenen worden vergruisd. Uiteindelijk wordt de bodem verdicht met behulp van trilpaten. Tegelijk worden de pistes van allerlei snufjes voorzien, zoals waterleidingen, sneeuwkanonnen en zelfs afwateringsgreppels om het smeltwater op te vangen.
Optimalisatie van het besneeuwingsproces
Naast het toegankelijk maken voor een grotere groep wintersporters, kleeft er nog een voordeel aan de terreinmodificaties. Het zorgt ervoor dat een skigebied sneller en efficiënter pistes kan besneeuwen. Een ideale piste om snel te kunnen besneeuwen ligt in de schaduw, is niet steil en heeft een kleine oppervlakteruwheid. Door het verkleinen van de oppervlakteruwheid is er veel minder sneeuw nodig om de piste te kunnen openen, wat zowel stroom als water bespaart. Een ruwe ondergrond met bijvoorbeeld veel stenen, oneffenheden en/of boomstronken kan tot wel een meter sneeuw nodig hebben voordat er überhaupt aan skiën gedacht kan worden. Een strakgetrokken piste met een grasondergrond heeft vaak al genoeg aan 20 tot 30 centimeter sneeuw. Een economisch zinvolle beslissing dus, al was het maar om te kunnen schermen met het feit dat je skigebied vroegtijdig in het seizoen kan openen.
Ecologische impact
In het begin werd er nauwelijks rekening gehouden met het effect op het landschap na de pisteverbouwing. Toeristen zien dit niet tijdens de winter, omdat de terreincorrectie onder een dik pak sneeuw is bedekt, maar met name in de zomer kunnen de ingrepen als bruine littekens in het landschap goed zichtbaar zijn. Tijdens de werkzaamheden wordt de voedingsrijke bovenste laag van de bodem verwijderd, wat ervoor zorgt dat hellingen langer kaal blijven. Als gevolg van de veranderde omstandigheden ter plaatse en de kortere vegetatieperioden worden sommige plantensoorten verdrongen. Daarnaast hebben de aangepaste skipistes een barrière-effect op bodemorganismen, omdat de grond doorgaans sterk is verdicht. Regen- en smeltwater kan minder gemakkelijk door deze verdichting heen sijpelen, waardoor de directe afvoer wordt vergroot en bodemerosie kan ontstaan.
Hoewel dit probleem nog steeds actueel is, hebben veel skigebieden in de afgelopen decennia niet stilgezeten en stonden ze open voor methoden om deze problemen te minimaliseren. De humusrijke bovenlaag van de grond wordt bij de start van de werkzaamheden voorzichtig verwijderd en tijdelijk naast de piste afgedekt opgeslagen. Nadat de terreincorrecties zijn voltooid, wordt deze bodem weer teruggelegd, waardoor de vegetatie op de piste sneller kan herstellen en de bestaande flora wordt behouden. Milieuorganisaties zetten zich actief in voor deze vergroening van skipistes.
Het effectief ingrijpen met maatregelen zoals het hergebruik van de toplaag, het toepassen van hydroseeding en toestaan van alleen lichte begrazing kan ervoor zorgen dat bodemerosie wordt beperkt en het ecosysteem zich kan herstellen. Dit blijkt uit een studie uit het Italiaanse skigebied Monte Rosa van enkele jaren geleden. Pistesegmenten die in de jaren negentig waren aangepast, werden sinds 2000 nauwlettend gemonitord. Ook al bleef de vruchtbaarheid van de bodem lager dan omringende onverstoorde locaties, de samenstelling van de plantensoorten vertoonde na een periode van 30 jaar een herstel.
Op zoek naar balans
Het zou mooi zijn als skigebieden een chirurgische balans vinden tussen de noodzakelijke aanpassingen voor het kostenefficiënt managen van het skigebied en behoud van het natuurlijke landschap. Hierdoor blijft onze ski-ervaring en die van onze kinderen dicht bij de natuur. Het zou namelijk zonde zijn als de enige speelse piste-elementen in de toekomst op een funslope te vinden zijn.
Gerelateerde weblogs
Plaats een reactie
Mooi artikel!
Mooi stuk, dit is helaas hoe de mens is in elkaar zit. Alles moet geoptimaliseerd zijn, dat juist de natuur mooi is door zijn ruwheid dat vergeten we nog wel eens
Mooi uitgebreid artikel @Henri
Mag ook wel eens gezegd worden.
Leuk om te lezen, er zaten voor mij veel nieuwe stukjes informatie in.
Nou inderdaad. Veel dank hiervoor!
Stuk naar mijn hart. Zelf ben ik ook echt geen hele goede skier en “profiteer” ik ook van die egale race banen. Het economische/commerciele belang van de skigebieden snap ik ook prima.
Aan de andere kant ben ik ook van mening dat we dichter bij de oorsprong van de skisport moeten blijven. Daarbij hoort een niet egaal terrein, daarbij hoort kou in de lift (eigenlijk zouden we naar boven moeten lopen natuurlijk), daarbij horen obstakels en daarbij hoort zelf nadenken (zie de verantwoordelijkheidsdiscussie in het topic gisteren).
Het moet allemaal maar zo makkelijk/toegankelijk/luxe mogelijk gemaakt worden. Ik mis weleens de strijd tegen/met de natuurlijke elementen zeg maar… Aan de andere kant ben ik ook te lui om naar boven te lopen, dat gaat mij dan weer een stap te ver :)
Mooi artikel. Ik ben echt een wintersport fanaat, maar tegelijk erger ik me soms echt aan de “beschadigingen” aan het berglandschap in de 3 andere seizoenen. Heel hypokriet, ik weet het.
Of het voor alle skigebieden geldt weet ik niet maar in les 3 Vallées en met name in Val Thorens is het streven om vanaf iedere top een blauwe piste te hebben. Om deze reden is de piste Cime aangelegd, nu nog rood, maar er wordt ieder jaar verder gewerkt aan het blauw maken van het moeilijkste gedeelte.
Hoe dat gaat is in het eerste gedeelte van de video te zien, verderop is te zien hoe de top van de Cime de Caron deze zomer verder verminkt is.
De foto van Henry laat de Piste de l’Eau en de piste Tetras zien in Val Thorens. De piste de l’Eau is een gemodelleerde maar natuurlijke piste de Piste Tetras is aangelegd door de rotsblokken te vergruizen (goede ondergrond om het smeltwater af te voeren) en de ondergrond te egaliseren
Ik vind het allemaal maar een beetje overdreven dat men dit zo erg vindt. Bergen eroderen sowieso continu en storten in etc. Niks blijft hetzelfde. Als de mens daar af en toe dan iets aan versnelt dan maakt dat vrij weinig uit.
Ach, voor Tesla Duitsland is een heel bos omgezaagd. En een nieuw bos is nu aan de beurt voor hun uitbreiding.
Ik vind het allemaal maar een beetje overdreven dat men dit zo erg vindt. Bergen eroderen sowieso continu en storten in etc. Niks blijft hetzelfde. Als de mens daar af en toe dan iets aan versnelt dan maakt dat vrij weinig uit.
Dinictus op 07 mrt 2024 10:27
Ik vind dat eroderen niet zo erg, ik mis juist speelse pistes! Daarom vind ik tegenwoordig de wat minder grote en minder bekende skigebieden juist zo leuk, hier kom je nog veel meer natuurlijke pistes tegen. Of skigebieden met veel skiroutes (Oostenrijk/Zwitserland) of ongeprepareerd zwart (Frankrijk), waar je zomaar een half uur bezig kan zijn met een route. Dat is pas echt skiën in mijn beleving!
Mooi artikel inderdaad. Voor mij liever de vreemde hoekjes en kantjes, de hoogteverschillen en hobbels, die houden het des te meer plezant.
Goed artikel en goede spiegel om in te kijken…
Aan de ene kant kan ik enthousiast worden van ‘verbeteringen’ die de gebieden nastreven om alles in goede banen te leiden. Moeilijke punten eruit om kans op ongelukken te verkleinen, om het plezier voor de meesten te vergroten, om betere spreiding van toenemend aantal mensen op de berg te bereiken…
En aan de andere kant, mijn nostalgische deel dat het liefst alles bij het oude wil zien - inclusief de puurheid van de bergen zoals ik ze denk te kennen, zoals ze in mijn herinnering waren toen ik als klein jongetje begon met skiën.
Mooi artikel. Ik ben het al bijna gewoon gaan vinden dat pistes er als een biljartlaken bijliggen maar besef me nu pas dat dit echt een trend is. Bij iedere nieuwe lift of aanleg van besneeuwing wordt de piste gelijk meegenomen voor een “knipbeurt”. Hoe lekker een ouderwetse helling kan zijn ervoer ik afgelopen december weer op de Bergeralm waar rondom de Hochsonnlift allerlei varianten van de blauwe afdaling liggen op 100% natuursneeuw en een ongemodelleerde helling. Lekker authentiek en speels. Maar de biljartlakens hebben weer andere voordelen ;-)
Intereressant artikel! ik was deze zomer in Bettmeralp/Riederalp. Wij skiën daar ook altijd. Het viel me op dat ik daar de pistes juist niet kon herkennen. Er lagen zoveel rotsen en zaten veel oneffenheden in het terrein. Ze hebben de pistes daar dus redelijk natuurlijk gelaten. Ik realiseerde me toen wel dat er super veel sneeuw nodig is wil je dat goed krijgen in de winter. Dit is een sneeuwrijk gebied dus daarom komt dat ook altijd goed. Anders zouden ze denk ik wel meer aanpassen in het terrein denk ik
Als gemiddelde skiër vind ik het heerlijk als pistes gladgestreken zijn. Nu er nog maar weinig sneeuw ligt merk ik dat de hellingen toch echt minder vlak zijn dan ik dacht. Hier in Hochkonig zijn de pistes vaak ook mooi strakgetrokken als er veel sneeuw ligt. Nu is dat beduidend minder zo, tenminste hier…
Leuk geschreven! Hou dit niveau vast zou ik zeggen :)
leuk stuk zeg, echt informatief!
Ik vind het allemaal maar een beetje overdreven dat men dit zo erg vindt. Bergen eroderen sowieso continu en storten in etc. Niks blijft hetzelfde. Als de mens daar af en toe dan iets aan versnelt dan maakt dat vrij weinig uit.
Dinictus op 07 mrt 2024 10:27
Herlees het artikel nog eens. Je hebt het niet begrepen.
Alles leuk en aardig, maar het wordt drukker en drukker met wintersport omdat steeds meer mensen daar geld voor (over) hebben. Het alternatief is gaten in het belag, beschadigingen aan de staalkanten, meer ongevallen, enz.
Als we de huidige drukte verplaatsen naar een gebied van 25 jaar terug, dan wordt het een janboel. En dan staan er weer heel veel klaar met ‘waarom heeft niemand hier wat aan gedaan’?
Er zijn nog genoeg gebieden waar de pistes nog ongewijzigd zijn gebleven voor de liefhebbers. Maar voor het overige: ik ben blij met de vooruitgang.
Alles leuk en aardig, maar het wordt drukker en drukker met wintersport omdat steeds meer mensen daar geld voor (over) hebben. Het alternatief is gaten in het belag, beschadigingen aan de staalkanten, meer ongevallen, enz.
Als we de huidige drukte verplaatsen naar een gebied van 25 jaar terug, dan wordt het een janboel. En dan staan er weer heel veel klaar met ‘waarom heeft niemand hier wat aan gedaan’?
Er zijn nog genoeg gebieden waar de pistes nog ongewijzigd zijn gebleven voor de liefhebbers. Maar voor het overige: ik ben blij met de vooruitgang.
DSvier op 08 mrt 2024 10:25
Daar gaat het dus fout mijn inziens met de skisport. Er wordt te veel gedaan om de sport toegankelijk te maken voor iedereen. Kijk naar het materiaal en het modeleren van de pistes en daardoor neemt de drukte ook toe wat voor de beleving nou niet bevordelijk is maar waardoor het aantal ongelukken en irritaties op de pistes alleen maar toenemen.
Het komt eigenlijk niets ten goede alleen de portmonee van ski merken en skigebieden. Totaal foute insteek voor de sport…
Daar gaat het dus fout mijn inziens met de skisport. Er wordt te veel gedaan om de sport toegankelijk te maken voor iedereen. Kijk naar het materiaal en het modeleren van de pistes en daardoor neemt de drukte ook toe wat voor de beleving nou niet bevordelijk is maar waardoor het aantal ongelukken en irritaties op de pistes alleen maar toenemen.
zipline1972 op 08 mrt 2024 12:51
Het komt eigenlijk niets ten goede alleen de portmonee van ski merken en skigebieden. Totaal foute insteek voor de sport…
Nogmaals: er zijn meer dan genoeg opties voor je als je terug in de tijd wil.
You can’t argue with popularity. Well, you could… but you’d be wrong.
Daar gaat het dus fout mijn inziens met de skisport. Er wordt te veel gedaan om de sport toegankelijk te maken voor iedereen. Kijk naar het materiaal en het modeleren van de pistes en daardoor neemt de drukte ook toe wat voor de beleving nou niet bevordelijk is maar waardoor het aantal ongelukken en irritaties op de pistes alleen maar toenemen.
zipline1972 op 08 mrt 2024 12:51
Het komt eigenlijk niets ten goede alleen de portmonee van ski merken en skigebieden. Totaal foute insteek voor de sport…Nogmaals: er zijn meer dan genoeg opties voor je als je terug in de tijd wil.
You can’t argue with popularity. Well, you could… but you’d be wrong.
DSvier op 08 mrt 2024 15:02
Comfort creates stupidness challenges creates skills…… kortom populariteit is de verkeerde graadmeter mijn inziens het creeert te veel nieuwe problemen die je misschien kan oplossen maar waar je jezelf vooral moet afvragen of je het zover wilt laten komen om dat te moeten oplossen
Ik ben er blij met het modelleren van die pistes, die hopen sneeuw, ijsplaten en rare bobbels zijn niet aan mij besteed. Kom maar door met die brede strakgetrokken autobaanpistes, heerlijk!
Zonder populariteit waren een hoop skigebieden allang gesloten.
Comfort creates stupidness challenges creates skills…… kortom populariteit is de verkeerde graadmeter mijn inziens het creeert te veel nieuwe problemen die je misschien kan oplossen maar waar je jezelf vooral moet afvragen of je het zover wilt laten komen om dat te moeten oplossen
zipline1972 op 08 mrt 2024 14:34
Wederom: genoeg keuze voor wat jij wil. En als je genoeg skills hebt, dan heb je helemaal geen last van figuren die er niet zoveel van kunnen. Of misschien heel even op een smal stukkie. Die mensen vermaken zich op een andere manier. Ook helemaal prima.
En het grootste probleem voor een skigebied is nog altijd: onvoldoende inkomsten. Dan gaat onvermijdelijk een keer de boel dicht. Leuk voor als je zelf naar boven wil lopen, mijn hobby is het niet. ;)
Ik vind het allemaal maar een beetje overdreven dat men dit zo erg vindt. Bergen eroderen sowieso continu en storten in etc. Niks blijft hetzelfde. Als de mens daar af en toe dan iets aan versnelt dan maakt dat vrij weinig uit.
Dinictus op 07 mrt 2024 10:27Herlees het artikel nog eens. Je hebt het niet begrepen.
Onnem op 07 mrt 2024 22:20
Lees ook de comments en misschien ga zelfs jij het dan begrijpen.
‘Piste-liposuctie’ is een schrijnende term maar geeft wel goed weer wat er gebeurt. Pistes worden saaier en beginnen hoe langer hoe meer op elkaar te lijken. Breed, alle hobbels en bobbels eruit en een laag kunstsneeuw erop. Zo snel mogelijk met de lift naar boven, zo snel mogelijk terug naar beneden, repeat.
Met als gevolg dat hoe langer hoe meer mensen buiten de piste gaan om nog wat fun te vinden.
Gee goede evolutie.
Uitstekend artikel. Complimenten!