Liftpalen op gletsjerijs, hoe werkt dat?

Skiën op een gletsjer heeft iets magisch. Omringd door imposante drieduizenders draai je je carvebochten op strakke autobaanpistes. Het idee dat je bovenop een metersdikke laag ijs aan het skiën bent geeft een extra adrenalinestoot. Toch is de aanwezigheid van gletsjers voor een skigebied een uitdaging. Door de liften op een bewegende ijsmassa staan komt er bij het managen van een gletsjerskigebied veel meer kijken dan in een doorsnee skigebied. We spraken erover met Andreas Kleinlercher, Seilbahndirektor bij het skigebied Stubaier Gletscher.

Het vastzetten van een gletsjerskilift

Het samenspel van constant bewegende gletsjers en massieve skiliftpalen lijkt op het eerste gezicht onbegonnen werk voor een skigebied, maar gaat al decennialang goed. Wel is de bouw van een skilift op een stromende massa niet vanzelfsprekend. De liftpalen moeten eens in de zoveel tijd worden verplaatst, maar hoe vaak dit moet gebeuren hangt af van de stroomsnelheid van de gletsjer. De meeste door skiliften ontsloten gletsjers zijn geen snelstromende ijsmassa’s. Zo bewegen alle gletsjers van het Stubaier-skigebied waar skiliften op staan slechts langzaam. Er wordt uitgegaan van een beweging tot een halve meter per jaar, in sommige jaren iets meer.

In tegenstelling tot skiliften op een niet-gletsjerondergrond staan de palen van de gletsjerskiliften niet ‘vast’. Doorgaans hebben skiliftpalen stevige betonnen fundamenten, maar op een bewegende gletsjer is dit niet mogelijk. Vaak worden de voetstukken van gletsjerskiliftpalen ondiep in het ijs begraven, maar echt stevig verankerd staan ze dan niet. De stabiliteit van een gletsjerskilift wordt gecreëerd door een zogenaamde Halteseil. Deze gespannen draagkabel houdt alle gletsjerliftpalen bovenaan in het midden overeind. De kabel zit bij het bergstation verankerd in de rotsen, waardoor het mogelijk is om alle palen overeind te houden. Aan de draagkabel zitten ook nog stuurkabels vast waarmee de liftpalen en het bergstation worden gemonitord.

Sleeplift versus stoeltjes- en gondelliften

Sleepliften zijn bij uitstek geschikte lifttypes voor gletsjerskigebieden. Omdat wintersporters bij sleepliften in contact blijven met de grond is de massa van een sleeplift relatief gering in vergelijking tot gondel- of stoeltjesliften; bij stoeltjesliften en gondels is het totaalgewicht aanzienlijk hoger door het gewicht van alle passagiers. Daarnaast is er bij deze lifttypes een zekere hoogte voor een veilige bodemafstand nodig, wat de liftpalen zwaarder maakt.

Toch staan er op veel gletsjerskigebieden inmiddels niet alleen sleepliften, maar een bonte mengeling van skiliften. Dit heeft vooral te maken met de toegenomen behoefte aan comfort van de wintersporters. Want hoewel de constructies en dus ook de liftpalen van een gondel of stoeltjeslift met kap massiever zijn – en het onderhoud moeilijker en duurder is – is de klant ook in het hoogalpiene terrein koning.

Het verplaatsen

Zoals eerder gezegd stromen de meeste gletsjers in skigebieden nauwelijks. Het grootste probleem met betrekking tot de liftpalen is de ijssmelt. Door middel van een reflecterende vliesdeken wordt deze gletsjersmelt bij de liftpalen tegengegaan. Met name bij de stoeltjesliften en gondels is het belangrijk dat de liftpalen met dit vlies worden bedekt. In de nazomer, ter voorbereiding voor het nieuwe skiseizoen, worden alle liftpalen aan een grondige revisie onderworpen. De stand van de liftpalen wordt permanent opgemeten en vergeleken met waarden uit het protocol om de veiligheid te waarborgen. Bij een kleine afwijking worden de voeten van de liftpalen met platen bijgesteld. Als er grote verschuivingen hebben plaatsgevonden, moet er een graafmachine aan te pas komen en wordt de liftpaal compleet verzet.

Help mee problemen te voorkomen

Ook kunnen er afwijkingen voorkomen bij de katrolschijven die de liftkabel laten draaien. Omdat deze schijfuitlijning belangrijk is, houdt een bewakingssysteem dit in de gaten. Daarnaast controleert het liftpersoneel dagelijks tijdens een testrit op eventuele afwijkingen. Het personeel is dus dagelijks in de weer om te monitoren. Ook jij kan meehelpen door in het spoor te blijven bij sleepliften, ook in niet-gletsjerskigebieden. De sleepliftkabel is namelijk uiterst gevoelig voor slingerend gedrag met afwijkingen tot gevolg. In het ergste geval schiet de kabel zelfs van de katrolschijf. Daarom zie je tijdens een sleepliftrit ook altijd borden die waarschuwen om niet te slalommen. Dus houd je roer recht voor een onbezorgde gletsjerskidag!