Winterverwachting 2019-2020: weer een strenge winter op komst?

Veel mensen vragen zich af wat de wintervoorspelling voor 2019-2020 is als de ‘r’ in de maand komt. In Engelse tabloids waren de journalisten van Britse boulevardbladen er dit jaar ook vroeg bij met hun winterverwachting. Op 8 september kondigde The Mirror een strenge winter voor 2019 aan: “Beast from the East to return bringing coldest winter in 30 years.” Niet alleen zij voorspellen een barre winter. Jullie hebben natuurlijk ook gelezen dat de Gele Gentiaan veel sneeuw verwacht komende winter. Maar wat zeggen de weercomputers over de wintervoorspelling van 2019-2020? We zetten een aantal weermodellen op een rij met hun verwachtingen.

Nepnieuws in het weer

Eerst even terug naar de kranten. “Experts think, scientists say…” zijn veelgebruikte citaten in tabloids en clickbaite websites. Opvallend vaak zijn dat Britse kranten en Russische media. De “koudste winter in 100 jaar”, Beast from the East" en andere krachttermen passeren ieder jaar de revue, maar zoals zo vaak wil krachtiger niet altijd zeggen “beter”. Integendeel. Hoe stelliger en fermer het woordgebruik in de media, hoe minder waarde ik eraan hecht. In 2017 schreef ik hier al eens een stukje over.

Ondertussen lijkt er weinig te zijn veranderd. Vorig jaar was het niet eens een koude winter, laat staan een strenge, maar dit jaar gaan we toch weer de koudste winter in 30 jaar krijgen, aldus deze kop van The Mirror. Een bewering die als je verderleest trouwens flink wordt afgezwakt. Dan lezen we: “This would rank the 2020 January-February central England temperature as the coldest winter since 2013 and January-February 2020 as the seventh coldest winter in the past 30 years”. Tot zover de sensatie.

Wintervoorspelling 2019 - 2020: Wat zeggen de weermodellen?

Net als voorgaande jaren wil ik aandacht schenken aan de meer serieuze pogingen. Die zijn er namelijk wel degelijk en komen van grote weercomputers. Deze computers maken complexe berekeningen en proberen weerpatronen te herkennen voor de extreem lange termijn. Met wisselend succes. Lange termijn weersverwachtingen staan nog in de kinderschoenen en zijn dus nog niet betrouwbaar. Je mag de uitkomsten dan ook niet letterlijk nemen maar ze kunnen soms een voorzichtige trend laten zien. En het belangrijkste is, ze hebben een wetenschappelijke grondslag. Er worden fouten gemaakt maar van die fouten wordt geleerd, wat we van The Mirror helaas niet kunnen zeggen.

Voordat we de modellen nalopen nog een kleine opmerking vooraf, ieder weermodel presenteert zijn seizoensverwachting op een andere manier (per seizoen/per maand, detailniveau, wel/geen kansberekening). Desondanks zal ik de rode draad proberen duidelijk te maken.

Wintervoorspelling ECMWF: zeer zacht en nat

Als eerste de berekening van het Europese weermodel, ECMWF. Voor de korte termijn een stabiel model, maar wat betreft de winterverwachting scoorde het vorig jaar matig. ECMWF voorspelde een droge december en in februari veel sneeuw. In de praktijk viel er vooral in december en januari veel sneeuw en was februari kurkdroog en zeer zonnig.

ECMWF berekent nu een zeer zachte winter. Van december tot en met maart ligt de temperatuur 0,5 tot 1 graad boven het langjarig gemiddelde. In december berekent het model zelfs een afwijking van 1,5 graad. De winter verloopt ook natter dan normaal, vooral februari en maart.

Vooral Frankrijk en de zuidkant van de Alpen / Italië zouden in februari veel neerslag kunnen krijgen. De weerkaarten wijzen op terugkerende südstau situaties met mogelijk veel sneeuw. Maart zou in een nog veel groter gebied van de Alpen te nat verlopen maar nog wel steeds 0,5 - 1 graad te zacht. Let wel, een zachte, natte winter hoeft niet per se veel regen te betekenen. De winter mag best zacht verlopen, als het op de neerslagmomenten maar koud genoeg is voor sneeuw. Dat dit kan bewees de afgelopen winter.

Winterverwachting CFSv2: zeer zacht, in januari veel sneeuw?

Het Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) maakt seizoensberekeningen met het Coupled Forecast System (CFSv2). Dit model presteerde vorig jaar best goed. Het verwachtte een te zachte winter met vooral in februari te warm weer. Dat is uitgekomen. Ook qua neerslag zat het model goed, vooral de noordalpen waren erg nat/sneeuwrijk. Alleen de timing klopte niet, februari zou nat verlopen en december droog. Dit was net omgekeerd.

Het CFSv2 produceert iedere 10 dagen een update voor de komende maanden, maar de rode draad van de afgelopen weken is duidelijk: we krijgen een 1 tot 2 graden te warme winter. December zou het minst zacht verlopen met temperaturen rond normaal. Februari schiet echter uit zijn slof met een positieve afwijking van meer dan 2 graden aan de noordkant van de Alpen.

Daarbij verloopt de hele winter aan de natte kant. Vooral in januari kunnen grote hoeveelheden vallen aan de noord- en westkant van de Alpen. Omdat de temperatuur ‘maar’ een halve tot een hele graad hoger uitvalt dan normaal kan dat veel sneeuw opleveren. De pistes beneden 1500 meter moeten wel wat geluk hebben. Hieronder vind je de verwachte temperatuurafwijking per maand:

Weersvoorspelling CanSIPS: in het zuiden heel zacht, in het westen veel sneeuw

Het Canadian Seasonal to Inter-annual Prediction System (CanSIPS) presteerde vorig jaar redelijk, tenminste als we afgaan op de toen beschikbare (zeer globale) weerkaarten. Het zou een wisselvallige winter worden met regelmatig een sneeuw- of kou-uitbraak.

Nu zijn er veel gedetailleerde weerkaarten beschikbaar waaruit blijkt dat ook dit model een te warme winter berekent. Alle wintermaanden zijn zachter dan normaal, waarbij januari met +1 tot +1,5 graad het zachtst verloopt. De zuidalpen lijken de hele winter structureel zachter te blijven dan de noordalpen.

De westalpen krijgen volgens CanSIPS verreweg de meeste neerslag. Het model berekent in Frankrijk en Zwitserland voor alle wintermaanden meer regen en sneeuw dan gemiddeld. Elders in de Alpen ligt de neerslaghoeveelheid rond normaal. Alleen maart zou vrij droog verlopen.

Weersverwachting IRI: als enige (iets) te koud

In vergelijking met de andere modellen komt het International Research Institute for Climate & Society (IRI) met een heel andere berekening. Dit model verwacht een normale tot (iets) te koude winter. De neerslag verhoudt zich ook binnen normale proporties, tot iets meer dan gemiddeld in de westalpen.

Vorig jaar was dit model ook al een buitenbeentje, al had het de extreme sneeuwval in Oostenrijk en Zwitserland totaal niet in de peiling toen.

Conclusie winterverwachting 2019 - 2020

• De meeste modellen berekenen een iets tot veel warmere Alpenwinter dan normaal. De temperatuur ligt 0,5 tot 2 graden boven het langjarig gemiddelde. Op zich zijn dit geen vreemde uitkomsten, we hebben met een opwarmend klimaat te maken en zachte winters komen tegenwoordig helaas vaker voor dan te koude.

• Voor de wintersport is er echter nog geen reden voor paniek want zachte winters sluiten hevige winter- en sneeuwuitbraken niet uit! Een winter waarin de temperatuur gemiddeld hoger ligt dan normaal, kan betekenen dat het 1 tot 2 weken heel koud of sneeuwrijk is, en het de weken daarvoor (of erna) veel warmer is dan normaal.

• Een andere kanttekening is dat de resolutie van deze modellen zodanig is dat er geen rekening wordt gehouden met lokale weersverschijnselen en microklimaten zoals die zoveel voorkomen in de Alpen. Een inversie, lokale stuwingseffecten (stau) en neerslagafkoeling zijn al drie fenomenen waar seizoensverwachtingen geen rekening mee houden, terwijl ze het verschil kunnen maken tussen een halve meter sneeuw en een groen landschap.

Je mag een weersverwachting voor een specifiek skigebied dus nooit afleiden van dit soort grove modelberekeningen. Van geen enkele modelberekening eigenlijk. Waar je ze wel voor mag gebruiken is het afleiden van een mogelijke trend voor een groter gebied. En als een model in het verleden goed gepresteerd heeft mag je daar voorzichtig iets meer waarde aan gaan hechten. We laten ons graag verrassen.

Bronnen: ECMWF, NOAA, Tropicaltidbits.com, International Research Institute for Climate and Society. Berekeningen zijn voorlopig en kunnen de komende weken/maanden worden bijgesteld.